Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin tezliklə imzalanması ilə bağlı ciddi və haqlı gözləntiləri vaxtaşırı İrəvandan gələn bəyanatlar zəiflədir. Məsələn, Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan bu həftə Azərbaycanın Ermənistanla sülh müqaviləsi ilə bağlı təkliflərində müəyyən geriləmə olduğunu bildirib.

Ola bilsin ki, Ermənistan Almaniyanın da qoşulduğu Fransa və ABŞ-nin dəstəyini hiss edərək, yenə də sülhün nizamlanmasının həllini həmişəki yolla ləngitmək oyununa başlamaq qərarına gəlib. KİV-in məlumatına görə, Berlin Rusiya sərhədçiləri Ermənistandan çıxarıldığı təqdirdə ölkəyə maliyyə yardımı göstərəcəyini vəd edib.

Ümumiyyətlə, Ermənistan Azərbaycanın təklif etdiyi ikitərəfli danışıqlar formatına müsbət yanaşmır. Belə ki, Ermənistan parlamentinin xarici əlaqələr daimi komissiyasının sədri, hakim “Vətəndaş sazişi” partiyasından olan deputat Sarkis Xandanyan Azərbaycanın ikitərəfli formatda danışıqların davam etdirilməsi təklifini “sadəcə, bəyanat” adlandırıb.

Düzdür, parlamentin müdafiə və təhlükəsizlik komissiyasının rəhbəri Andranik Koçaryan bu ideyanı cəlbedici adlandırsa da, bu məsələni Ermənistanın guya işğal olunmuş müəyyən ərazilərindən “Azərbaycanın çıxarılması” ilə əlaqələndirib. Ümumiyyətlə, Azərbaycan və Ermənistan delimitasiya komissiyalarının iclasları keçirilsə də, Ermənistan tərəfinin ümumi rəyinin və ikitərəfli əsasda ciddi danışıqlar aparmaq üçün xüsusi istəyinin olmadığı göz qabağındadır.

Rusiya Beynəlxalq Əlaqələr Şurasının eksperti, politoloq Aleksey Naumov vəziyyəti hakimiyyet.az-a şərh edib:

- Məncə, hazırkı vəziyyəti anlamaq üçün indi Azərbaycanla Ermənistan arasında danışıqlar vəziyyətini təhlil etmək lazımdır. Azərbaycan, demək olar ki, istədiyi hər şeyə nail olub. Bakı Azərbaycan-Ermənistan nizamlanması məsələsində özünün pik nöqtəsindədir və şərtləri diktə edə bilir. Üstəlik, Azərbaycan qalib ölkədir, danışıqlarda özünə maksimum inamlı olan bir dövlət.

Azərbaycan Respublikası de-fakto vəziyyəti bu danışıqlarda de-yure vəziyyətə uyğunlaşdırmalıdır. Əslində, Ermənistan uduzan ölkədir və o, qonşuları ilə dinc yanaşı yaşamağa davam etmək üçün bunu nəzərə almalı, delimitasiya və demarkasiya şərtlərini qəbul etməlidir.

Amma Ermənistan üçün sülh müqaviləsinin olmaması Qərb vasitəçilərinin gözündə dəyərini artırmaq, Azərbaycan üçün hansısa şərtlər irəli sürmək, nəyisə təyin etmək, nəyisə düzəltmək üçün bir növ təzyiq rıçaqıdır.

Ermənistan daim özü barədə xatırlatma edir və müqavilənin bağlanmadığını bildirir. Hamı bir sözdən bir “artsax” sözü olan Yeni il təbriklərini (Qərb xadimləri və başqaları tərəfindən - red.) oxuyub. Buna görə də, Ermənistan üçün sülh müqaviləsinin bağlanması, sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyası ən azı müəyyən təsir yolunu itirmə məqamı olacaq. Belə çıxır ki, Azərbaycan nəhayət vəziyyəti düzəltməli və yoluna davam etməlidir. Ermənistan isə öz qiymətini artırmaq üçün hələ də bu qeyri-sabit vəziyyətdən yapışır.

Ona görə də görürük ki, Ermənistan rəhbərliyi bir addım irəliləyir, sonra iki addım geri çəkilir, danışıqlarda ehtimal olunan reqressiya haqqında nəsə deyir. Ümumiyyətlə, Ermənistanın kəndiri öz tərəfinə çəkmək üçün heç bir variant və ya imkanının olmadığı aydındır. Amma o, nəsə etməyə çalışır və Rusiyadan üz döndərir. Cənab Paşinyan MDB-nin qeyri-rəsmi sammitinə yeni il qabağı gəlsə də, Qərbdən müəyyən hərbi texnika alır, Qərblə əlaqə qurur. Sülh müqaviləsi bağlanandan sonra isə bütün bunlara ehtiyac qalmayacaq, hər şey tüstü kimi göyə çəkiləcək və bütün bu texnologiya, Qərb qarşısında bütün bu rəqslər tamamilə lazımsız olacaq.

O zaman Ermənistan rəhbərliyi “bundan sonra nə etməli, bundan sonra hara getməli, bütün bunlar nə üçün lazım idi və erməni tərəfi hətta nə istəyir?” kimi suallara cavab verməli olmayacaq.

Eyni şey ikitərəfli danışıqlara da aiddir. İrəvan başa düşür ki, Bakı ilə bərabər rəqabət apara bilməz. Ona görə də Ermənistan istəyir ki, hansısa qüdrətli dövlət, NATO üzvü onun arxasında və ya qarşısında dursun, Ermənistan əvəzinə Azərbaycanla danışsın. Böyük dayı Azərbaycanla fransız aksentli başqa bir dayı danışsa, İrəvan sevinərdi.

Təbii ki, Ermənistan deyəcək ki, bəli, biz suveren və müstəqilik, Azərbaycanla təkbətək danışıqların əleyhinə deyilik. Sonra da Qərbdə ermənipərəst vasitəçilər tapacaqlar. İstənilən Qərb vasitəçisi danışıqlarda Ermənistanı qoruyacaq. Lakin İrəvan indi Rusiyanın iştirakına razı olmaya bilər, çünki Ermənistan artıq anti-Rusiya kursuna başlayıb. Biz artıq Rusiyanın Ermənistanda necə pislənildiyini, hətta onun Azərbaycanın marioneti adlandırıldığını görürük.

Amma hələlik bu məsələ dayandırılıb və Ermənistan Qərblə, belə deyək, “adaxlıları” ilə öz nüfuzunu, əhəmiyyətini alver obyekti kimi saxlamaqda, sövdələşməkdə davam edir. Bu, vəziyyətin hələ də həll olunmaması ilə əlaqədar diplomatik xətdir.

Nair Əliyev